W przypadku zatrzymania w związku z posiadaniem większej ilości zakazanych substancji psychoaktywnych częstą praktyką organów ścigania jest oddanie pod dozór Policji (dalej także: OpDP). W praktyce polega to na tym, że prokurator nadzorujący postępowanie wydaje postanowienie o oddaniu pod dozór Policji poprzez zobowiązanie do stawiennictwa w określonej jednostce od jednego do kilku razy w tygodniu. Czasami w ramach OpDP prokurator nakłada dodatkowe obowiązki na podejrzanego, jak np. zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu, zawiadamiania go o zamierzonym wyjeździe oraz terminie powrotu, zakazie przebywania w określonych miejscach i inne.

Oddanie pod dozór Policji jest tzw. środkiem zapobiegawczym – ma na celu zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania. Oddanie pod dozór, podobnie jak inne środki zapobiegawcze, może być stosowane w postępowaniu przygotowawczym w stosunku do osoby, wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów. Oznacza to, że pod dozór policji nie można oddać świadka, a jedynie podejrzanego.

Powstaje pytanie – co w przypadku gdy postanowienie o OpDP, które ma polegać np. na dwukrotnym stawiennictwie w tygodniu w określonej KRP w Warszawie, zostanie wydane na początku okresu urlopowego i zaraz przed planowanym wyjazdem nad morze?

W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę, że od wydania postanowienia prokuratora o OpDP do wpłynięcia akt do właściwej KRP może minąć od jednego do kilku tygodni. W takiej sytuacji warto skontaktować się ze wskazaną w postanowieniu KRP celem ustalenia czy akta już wpłynęły. Jeżeli akta jeszcze nie wpłynęły podejrzany najczęściej uzyskuje informację, że na razie nie ma potrzeby aby się stawiał, gdyż KRP “nic nie wie o sprawie”.

Wykonywanie przez podejrzanego obowiązku stawiennictwa polega w praktyce na udaniu się do KRP, podpisaniu się we właściwym zeszycie i oznaczeniu daty. KRP raz w miesiącu przesyła do prokuratury kopię zeszytu obejmującą całościową informację o tym, którzy podejrzani i w jakich sprawach wykonują obowiązek stawiennictwa. Powyższe oznacza, że jeżeli postanowienie o OpDP zostanie wydane w połowie czerwca, to informacja w KRP o tej sprawie może pojawić się dopiero na początku lipca, zaś prokurator o wykonaniu obowiązku stawiennictwa przez podejrzanego dowie się dopiero na początku sierpnia – po przesłaniu mu kopii zeszytu za lipiec. Nie można jednak wykluczyć, że jeśli podejrzany nie będzie stawiał się przez 2 lub 3 tygodnie w KRP, to organ dozorujący może o tej okoliczności wcześniej zawiadomić prokuratora (art. 275 § 5 k.p.k.).

Odpowiadając na pytanie z teoretycznego punktu widzenia, skoro podejrzany nie ma obowiązku informowania o planowanych terminach wyjazdów i powrotów, a jedynie ma stawić się w każdym tygodniu dwa razy w KRP, co w związku z tygodniowym wyjazdem nad morze jest niewykonalne, jedynym sposobem aby nie uchybić temu obowiązkowi, zdaje się być złożenie odpowiednio wcześniej wniosku o zmianę postanowienia o OpDP (np. poprzez orzeczenie o obowiązku stawiennictwa w KRP w Międzyzdrojach). Pojawia się jednak praktyczny problem – zanim wniosek wpłynie do prokuratury, zanim prokurator się z nim zapozna i wyda rozstrzygniecie, zanim takie rozstrzygnięcie wpłynie do KRP w Międzyzdrojach (przy założeniu, że prokurator się przychyli do wniosku) itd., nasz podejrzany już dawno wróci z urlopu i będzie się stawiał we właściwej KRP w Warszawie. Kodeks postępowania karnego nie przewiduje żadnej procedury “uzyskiwania zgody” prokuratora na wyjazd w takich przypadkach.

Z uwagi na powyższe praktyczne aspekty wykonywania dozoru, w opisywanym przypadku podejrzany powinien niewątpliwie pisemnie zawiadomić prokuratora o czasowej zmianie miejsca pobytu (taki ogólny obowiązek spoczywa na podejrzanym w przypadku zmiany miejsca pobytu na okres powyżej 7 dni i jest niezależny od nałożonych obowiązków w ramach OpDP – art. 75 § 1 k.p.k.) i uzasadnić dlaczego czasowa zmiana miejsca pobytu nie będzie miała wpływu na prawidłowy przebieg postępowania (wskazać np., że podejrzany złożył obszerne wyjaśnienia, przyznając się do zarzucanych mu czynów, materiał dowodowy w postaci zeznań świadków i protokołów przeszukania i zatrzymania został utrwalony itd.). Jest to o tyle istotne, że w razie niewykonywania obowiązków wynikających z postanowienia o OpDP i powstania  uzasadnionej obawy ucieczki lub ukrywania się podejrzanego, prokurator może zmienić postanowienie o OpDP poprzez złożenie do sądu wniosku o tymczasowe aresztowanie.

W powyższym układzie procesowym, tj. jeżeli podejrzany zawiadomi wcześniej prokuratora o planowanej zmianie miejsca pobytu, po powrocie będzie stawiał się w KRP zgodnie z postanowieniem o OpDP, a prokurator otrzyma w sierpniu kopię zeszytu obejmującego informację o stawiennictwie za lipiec wraz z pismem podejrzanego – organ nie powinien znaleźć podstaw do zmiany postanowienia o zastosowaniu środka zapobiegawczego. Zawiadomienie skierowane do prokuratora można wysłać dodatkowo do wiadomości właściwej KRP.

Poniżej przykładowy wzór zawiadomienia w formacie .docx.

Zawiadomienie o zmianie miejsca pobytu